Inspekcja
Podczas kontroli liny stalowej należy zwrócić szczególną uwagę na jej odcinki, które jak pokazuje doświadczenie są najbardziej narażone na zużycie i uszkodzenia.
Zużycie, pęknięcia drutów, deformacje oraz korozja to widoczne oznaki, że lina nie znajduje się w dobrym stanie technicznym.
Zużycie liny stalowej jest naturalnym zjawiskiem, na które można korzystnie wpłynąć poprzez zastosowanie odpowiedniej konstrukcji oraz właściwego osprzętu. Regularne i prawidłowe smarowanie zmniejsza zużycie zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne.
Pęknięcia poszczególnych drutów najczęściej występują w końcowym okresie eksploatacji liny i są wynikiem zmęczenia materiału oraz zużycia przy zginaniu. Pęknięcia w konkretnych miejscach mogą również wskazywać na mechaniczną awarię urządzenia. Odpowiednie smarowanie redukuje tarcie wewnętrzne, zmniejszając tym samym ryzyko zmęczenia materiału.
W przypadku niewielkiej liczby pękniętych drutów możliwa jest naprawa liny poprzez jej ponowne zamocowanie.
Uwaga!
Nie należy przecinać liny stalowej bez odpowiedniego przygotowania. Zegnij ją w taki sposób, aby pęknięcie sięgało głęboko w strukturę liny tak, aby nie pozostawić żadnych luźnych końców.
Deformacje liny są zazwyczaj efektem uszkodzeń mechanicznych. W przypadku poważnych odkształceń wytrzymałość liny znacząco się pogarsza.
Korozja zarówno zewnętrzna, jak i wewnętrzna jest oznaką niewłaściwego smarowania. Punktowe ogniska rdzy na zewnętrznych drutach mogą szybko prowadzić do ich pęknięcia. Korozja wewnętrzna pojawia się w niektórych środowiskach pracy i jest wynikiem zastosowania zbyt małej ilości lub nieodpowiedniego środka smarnego. Taką wadę można rozpoznać m.in. po zmniejszeniu średnicy liny, jednak najpewniejszą metodą jest kontrola wewnętrzna.
Kryteria złomowania lin stalowych
Liny stalowe należy wycofywać z eksploatacji zgodnie z obowiązującymi normami branżowymi lub zaleceniami producenta.
Decyzję o wycofaniu liny powinien podejmować wyłącznie kompetentny personel, posiadający odpowiednią wiedzę na temat aktualnych norm, przepisów oraz warunków eksploatacyjnych.
OSTRZEŻENIE! Niewłaściwa kontrola stanu technicznego lub nieprawidłowa utylizacja liny stalowej może prowadzić do poważnych obrażeń lub wypadków.
Typowe przykłady uszkodzeń i zużycia lin stalowych
Uszkodzenia mechaniczne spowodowane przesuwaniem się drutu po ostrych krawędziach pod obciążeniem.
Zużycie miejscowe spowodowane kontaktem z konstrukcjami stalowymi.
Wibracje drutu między bębnem a kołem pasowym drutu.
Wąski, zużyty obszar wzdłuż drutu, który powoduje pęknięcie drutu spowodowane
zbyt szerokim rowkiem koła pasowego drutu lub drutem biegnącym po małych rolkach odbojowych.
Pęknięcia drutu w postaci dwóch równoległych linii wskazują,
że drut biegnie w tarczy drucianej o zbyt małej szerokości rowka.
Duże zużycie w połączeniu z wysokim naciskiem na gąsienicę.
Serce z włókna jest wyciśnięte.
Nadmierne zużycie podłużnej liny stalowej spowodowane zużyciem w
punktach zwrotnych drutu na wielowarstwowym bębnie drucianym.
Duży atak rdzy spowodowany przez drut biegnący
przez chemicznie uzdatnioną wodę.
Nadmierne zużycie podłużnej liny stalowej spowodowane zużyciem w
punktach zwrotnych drutu na wielowarstwowym bębnie drucianym.
Duży atak rdzy spowodowany przez drut biegnący
przez chemicznie uzdatnioną wodę.
Odsłonięte stalowe serce ze względu na obciążenie podporowe.
Pęknięcie stalowego serca spowodowane silnymi uderzeniami.
Zwróć uwagę na instrukcje dotyczące zerwania w zewnętrznych częściach sznurka.
Ugięcie rdzenia przewodu spowodowane efektami
skręcania spowodowanymi pracą w niskich temperaturach (obciążenie udarowe).
Typowy przykład miejscowego zużycia i
wgnieceń spowodowanych załamaniem.
Bezobrotowa lina stalowa z wymuszonymi odcinkami linki z powodu nierównych sił skręcających.
Typowe uszkodzenia, które występują po zakończeniu mocowania do wielostronnego drutu dźwigu.
Wartości krytyczne do złomowania dla lin jednokrotnych lub równoległych (zgodnie z normą ISO 4309:2010)
dla uszkodzonych (zerwanych) drutów na odcinku 6d i 30d
| Numer kategorii przewodu RCN |
Całkowita liczba drutów nośnych w najbardziej zewnętrznej warstwie części przewodu (a) n |
Liczba widocznych zerwanych gwintów zewnętrznych (b) | |||||
| Odcinki drutu biegnące w podkładkach z drutu stalowego i/lub zwijane na bębnie jednowarstwowym (pęknięcia drutu rozmieszczone losowo) | Odcinki zwijania drutu na bębnie wielowarstwowym (c) | ||||||
| Klasa od M1 do M4 lub klasa nieznana (d) | Wszystkie klasy | ||||||
| Pobity krzyżowo | Podłużny | Skok poprzeczny i wzdłużny | |||||
| Na długości 6d(s) |
Na długości 30d(s) |
Na długości 6d(s) |
Na długości 30d(s) |
Na długości 6d(s) |
Na długości 30d(s) |
||
| 1 | n ≤ 50 | 2 | 4 | 1 | 2 | 4 | 8 |
| 2 | 51 ≤ n ≤ 75 | 3 | 6 | 2 | 3 | 6 | 12 |
| 3 | 76 ≤ n ≤ 100 | 4 | 8 | 2 | 4 | 8 | 16 |
| 4 | 101 ≤ n ≤ 120 | 5 | 10 | 2 | 5 | 10 | 20 |
| 5 | 121 ≤ n ≤ 140 | 6 | 11 | 3 | 6 | 12 | 22 |
| 6 | 141 ≤ n ≤ 160 | 6 | 13 | 3 | 6 | 12 | 26 |
| 7 | 161 ≤ n ≤ 180 | 7 | 14 | 4 | 7 | 14 | 28 |
| 8 | 181 ≤ n ≤ 200 | 8 | 16 | 4 | 8 | 16 | 32 |
| 9 | 201 ≤ n ≤ 220 | 9 | 18 | 4 | 9 | 18 | 36 |
| 10 | 221 ≤ n ≤ 240 | 10 | 19 | 5 | 10 | 20 | 38 |
| 11 | 241 ≤ n ≤ 260 | 10 | 21 | 5 | 10 | 20 | 42 |
| 12 | 261 ≤ n ≤ 280 | 11 | 22 | 6 | 11 | 22 | 44 |
| 13 | 281 ≤ n ≤ 300 | 12 | 24 | 6 | 12 | 24 | 48 |
| n > 300 | 0,04 x N | 0,08 x N | 0,02 x n | 0,04 x N | 0,08 x N | 0,16 x N | |
Uwaga: Liny o zewnętrznych splotkach w konstrukcji Seale, w których liczba drutów w każdej splotce wynosi 19 lub mniej (np. 6x19 Seale), są umieszczone w tej tabeli dwa wiersze wyżej niż konstrukcja, w której normalnie byłyby sklasyfikowane na podstawie liczby nośnych drutów w zewnętrznej warstwie splotek.
Objaśnienia:
(a) W niniejszej normie międzynarodowej druty wypełniające nie są uznawane za druty nośne i nie są uwzględniane w wartości n.
(b) Jeden zerwany drut ma dwa końce (liczony jest jako jeden drut).
(c) Podane wartości odnoszą się do uszkodzeń występujących w strefach nakładania i interferencji (zachodzenia) uzwojeń, spowodowanych kątem prowadzenia liny – nie dotyczą odcinków liny pracujących wyłącznie w kołach linowych, bez nawijania na bęben.
(d) Podwojenie dopuszczalnej liczby zerwanych drutów może być stosowane dla lin pracujących w mechanizmach o klasie eksploatacyjnej M5 do M8.
(e) d = nominalna średnica liny.
Złomowanie lin o zmniejszonej podatności na skręcanie lub lin nierotujących (zgodnie z normą ISO 4309:2010)
w przypadku zerwanych drutów na odcinku 6d i 30d.
| Numer kategorii przewodu RCN |
Całkowita liczba drutów nośnych w zewnętrznej warstwie części sznurowych drutu (a) n |
Liczba widocznych zerwanych gwintów zewnętrznych (b) | |||||
| Odcinki drutu biegnące w podkładkach z drutu stalowego i/lub zwijane na bębnie jednowarstwowym (pęknięcia drutu rozmieszczone losowo) |
Odcinki zwijania drutu na bębnie wielowarstwowym (c) | ||||||
| Na długości 6d (d) |
Na długości 30d (d) |
Na długości 6d (d) |
Na długości 30d (d) |
||||
| 21 | 4 części przewodu n ≤ 100 |
2 | 4 | 2 | 4 | ||
| 22 | 3 lub 4 odcinki przewodu n ≤ 100 |
2 | 4 | 4 | 8 | ||
| Co najmniej 11 zewnętrznych sekcji cięciwy | |||||||
| 23-1 | 71 ≤ n ≤ 100 | 2 | 4 | 4 | 8 | ||
| 23-2 | 101 ≤ n ≤ 120 | 3 | 5 | 5 | 10 | ||
| 23-3 | 121 ≤ n ≤ 140 | 3 | 5 | 6 | 11 | ||
| 24 | 141 ≤ n ≤ 160 | 3 | 6 | 6 | 13 | ||
| 25 | 161 ≤ n ≤ 180 | 4 | 7 | 7 | 14 | ||
| 26 | 181 ≤ n ≤ 200 | 4 | 8 | 8 | 16 | ||
| 27 | 201 ≤ n ≤ 220 | 4 | 9 | 9 | 18 | ||
| 28 | 221 ≤ n ≤ 240 | 5 | 10 | 10 | 19 | ||
| 29 | 241 ≤ n ≤ 260 | 5 | 10 | 10 | 21 | ||
| 30 | 261 ≤ n ≤ 280 | 6 | 11 | 11 | 22 | ||
| 31 | 281 ≤ n ≤ 300 | 6 | 12 | 12 | 24 | ||
| n > 300 | 6 | 12 | 12 | 24 | |||
Uwaga: Liny stalowe zewnętrznie splecione w konstrukcji typu Seale, w których liczba drutów w każdej splotce wynosi 19 lub mniej (np. 18x9 Seale – WSC), należy w tabeli klasyfikować dwa wiersze wyżej, niż wskazywałaby na to liczba nośnych drutów w zewnętrznej warstwie splotek.
Objaśnienia:
(a) W niniejszej normie międzynarodowej druty wypełniające nie są traktowane jako nośne i nie są uwzględniane w wartości n.
(b) Jeden zerwany drut ma dwa końce, ale liczy się jako jeden uszkodzony drut.
(c) Podane wartości dotyczą pogorszenia stanu technicznego, które pojawia się w strefach nakładania się zwojów lub interferencji, wynikających z kąta prowadzenia liny. Nie dotyczą odcinków, które przebiegają wyłącznie przez koła linowe i nie są nawijane na bęben.
(d) d = nominalna średnica liny stalowej
